Petronas (Petroliam Nasional Berhad)

Petronas, ringkasan nama bagi Petroliam Nasional Berhad, ^[1] adalah syarikat minyak dan gas Malaysia sepenuhnya telah ditubuhkan pada 17 Ogos 1974. Dimiliki oleh kerajaan Malaysia sepenuhnya, syarikat ini telah mendapat hak keseluruhan terhadap sumber-sumber minyak dan gas di Malaysia dan diamanahkan dengan tanggungjawab membangunkan dan menambah nilai kepada sumber-sumber tersebut.Fortune Global 500 telah meletakkan Petronas sebagai sebuah syarikat ke-95 terbesar di dunia pada tahun 2008 dan ke-80 terbesar pada tahun 2009. Ia juga meletakkan Petronas sebagai syarikat perbadanan ke-13 paling banyak membuat keuntungan di dunia dan yang paling banyak keuntungan di Asia.^[2][3][4]

Semenjak diperbadankan, Petronas sudah membesar menjadi syarikat minyak dan gas dengan kepentingan perniagaan di dalam 31 negara. Sehingga akhir bulan Mac 2005, Kumpullan Petronas mengandungi 103 milik sendiri subsidiari-subsidiari, 19 syarikat kelengkapan-kelengkapan milik sebahagiannya dan yang dipunyai separuhnya dan 57 syarikat bersekutu. Bersama-sama ini, membuatkan Kumpulan Petronas, yang terlibat di dalam pelbagai aktiviti-aktiviti berasaskan minyak dan gas. Majalah Financial Times telah mengenal pasti Petronas sebagai satu daripada " "seven sisters" yang baru":^[5] syarikat minyak dan gas milik kerajaan yang paling berpengaruh di luar OECD.

Kumpulan ini tertumpu kepada satu spektrum aktiviti petroleum yang luas, termasuklah eksplorasi huluan dan penghasilan minyak dan gas kepada hiliran penapisan minyak; pemasaran dan pengagihan produk petroleum; perdagangan; pemprosesan gas dan pencecairan; operasi rangkaian penghantaran gas talian paip ; pemasaran gas cecair semulajadi; pengilangan dan pemasaran petrokimia; perkapalan;kejuruteraan automotif; dan pelaburan hartanah.

Menara Berkembar Petronas telah dibuka secara rasminya pada Hari Kemerdekaan Malaysia ke-42, Ogos 31, 1998 - dalam perayaan hari ulang tahun syarikat ke-24.

Sejarah

Pada 1 Oktober 1974, dengan termaktubnya Akta Kemajuan Petroleum, Petronas telah diberi hak, kuasa, kebebasan dan keistimewaan di dalam mengendali dan memajukan sumber petroleum di Malaysia. Individu yang bertanggungjawab mengasaskan Petronas ialah Tan Sri Tengku Razaleigh Hamzah yang ketika itu terpengaruh dengan kejayaan syarikat minyak milik Indonesia iaitu Pertamina.^[6]

Sebelum 1974, operasi petroleum di Malaysia dijalankan oleh syarikat minyak multinasional menerusi sistem konsesi untuk mencarigali petroleum di perairan Sarawak, Sabah dan Terengganu. Antara syarikat-syarikat carigali minyak yang memegang konsesi ialah Shell dan ExxonMobil. Kilang penapisan minyak Shell di Port Dickson dibuka pada tahun 1962. Ketika itu minyak dibeli dari luar negara.

Tengku Razaleigh Hamzah

Raja Mohar bin Raja Badiozaman

Penubuhan perbadanan minyak negara merupakan titik tolak kepada kawalan dan penglibatan negara yang lebih dalam industri petroleum. Antara pengerusi Petronas ialah Raja Mohar bin Raja Badiozaman.

Minyak mula dijumpai di Miri terutama oleh orang Melayu dan Iban di daerah Baram.

[sunting]Sejarah penemuan petroleum

Sejarah minyak di Malaysia bermula dalam abad ke-19. Rakyat Bumiputera di Sabah dan Sarawak telah menyedari wujudnya serapan minyak atau 'minyak tanah' seperti dikenali di setengah-setengah tempat terutamanya di sekitar kampung Miri.

• Julai 1882, Residen British di daerah Baram telah mencatatkan adanya penemuan minyak. Beliau mencatatkan penduduk Melayu tempatan menggunakan minyak untuk tujuan perubatan dan untuk menghidupkan lampu minyak dan juga sebagai campuran damar untuk menampal perahu.

• 1909, syarikat minyak Anglo-Saxon iaitu syarikat asal kepada syarikat Sarawak Shell Berhad hari ini telah diberi hak untuk mengeksploitasi sumberpetroleum yang terdapat di seluruh Sarawak.

• Ogos 1910, Minyak dijumpai di Kampung Miri. Pada mulanya, sebanyak 8 tong minyak sehari telah dikeluarkan. Miri dapat dikatakan sebagai tapak bermulanya industri petroleum secara komersial di Malaysia.

• 1929, pengeluaran 29000 tong sehari. Carigali minyak tertumpu di daratan bandar Miri sahaja.

• Tahun 1941-1945, telaga minyak Miri rosak teruk. Pengeluaran gagal dijalankan dan terpaksa ditutup pada Oktober 1972 sehingga ke hari ini.

• 1968, telaga minyak luar pantai yang pertama, West Lutong memulakan pengeluaran. 4000 tong minyak sehari dikeluarkan pada tahun 1968. 4 medan minyak telah diusahakan.

[sunting]Sejarah petroleum di Sabah

• 1885, Data geologi tanah telah diambil dan menunjukkan adanya potensi petroleum di dasar lautan.
• 1905, Syarikat Eksplorasi British Borneo diberi hak istimewa untuk mengeluarkan segala hasil bumi di Sabah. Walaupun ada penemuan kesan-kesan minyak, tidak ditemui takungan minyak yang boleh dikeluarkan secara besar-besaran.

Mata gerudi yang digunakan bagi melombong minyak.

[sunting]Sejarah petroleum di Semenanjung

Minyak turut digunakan untuk campuran membuat damar menampal sampan yang bocor Di Terengganu Penduduk kampung menggunakan 'minyak tanah' sebagai minyak panas terutama untuk mengurut bahagian luar yang sakit dan terseliuh. 'Semburan gas minyak' pernah dilaporkan di Bagan Datoh, Perak.

Sebelum 1950-an Jabatan Geologi tidak mendapati minyak terdapat di bahagian daratan Semenanjung Malaysia.

• 1950-an, Kajian eksplorasi mula di lakukan di luar pantai Terengganu. Penemuan minyak di Seria, Brunei mengukuhkan pendapat bahawa minyak memang terdapat di luar pantai Semenanjung Malaysia.

• 1954, Kajian seismik marin pertama dibuat di Sarawak.

[sunting]Sebab penubuhan Petronas

• 1973 ialah Tahun Larangan Eksport Minyak OPEC .Krisis minyak 1973 menyedarkan kerajaan betapa perlunya mengawal sebuah industri yang mempunyai kepentingan ekonomi.
• 1973 Sejumlah 19 buah medan minyak ditemui di perairan Malaysia. 90,000 tong minyak sehari dikeluarkan.

[sunting]Peranan petroleum

• Petroleum merupakan sumber tukaran wang asing kepada negara.
• Petroleum merupakan daya penggerak kepada pembangunan negara
• Minyak menjadi nadi kepada pembangunan kawasan setempat seperti di Miri, Sarawak, Kerteh di Terengganu dan Port Dickson diNegeri Sembilan.
• Teknologi dan kepakaran berkaitan petroleum telah dapat dipindahkan ke Malaysia hasil kerjasama dengan syarikat multi nasional dari Belanda, Britain dan Amerika.
• Peluang pekerjaan yang membabitkan jutaan penduduk Malaysia telah dapat diwujudkan.

[sunting]Prestasi Petronas

Petronas meraih keuntungan sebelum cukai RM76.3 bilion dalam tahun kewangan berakhir 31 Mac 2007, peningkatan kira-kira 10 peratus daripada RM69.4 bilion pada tahun kewangan sebelumnya. Keuntungan itu diraih daripada pendapatan berjumlah RM184.1 bilion, juga meningkat 10 peratus daripada RM167.4 bilion pada tahun kewangan sebelumnya, dengan operasi antarabangsa, tidak termasuk pendapatan eksportnya, menyumbang RM67.6 bilion atau kira-kira 40 peratus.

Sumbangan operasi antarabangsa Petronas meningkat 19.4 peratus daripada RM56.6 bilion pada tahun kewangan sebelum ini, sekali gus menunjukkan kehadirannya yang lebih kukuh dalam industri minyak dan gas dunia. Selepas ditolak cukai dan kepentingan minoriti, keuntungan bersih syarikat minyak negara itu adalah RM46.4 bilion, peningkatan 7.7 peratus daripada RM43.1 bilion.Dengan pencapaian itu, jumlah pembayaran Petronas kepada kerajaan dalam tahun kewangan dikaji meningkat kepada RM48.3 bilion daripada RM41.7 bilion pada tahun kewangan sebelumnya, mewakili 35.4 peratus daripada pendapatan keseluruhan Kerajaan Persekutuan.

Ia adalah dalam bentuk cukai (RM21.8 bilion), dividen (RM16 bilion), royalti (RM8.5 bilion) dan duti eksport (RM2 bilion). Ini menjadikan jumlah pembayarannya kepada kerajaan sejak penubuhannya 33 tahun lalu sebanyak RM336 bilion. Nilai aset Petronas juga terus mengukuh kepada RM294.6 bilion, sementara dana pemegang sahamnya berkembang kepada RM170.9 bilion.

[sunting]Syarikat ke-8 Teruntung Di Dunia

Menurut akhbar Malaysia, Berita Harian bertarikh 11 Julai 2008 yang memetik bahawa PETRONAS berada pada kedudukan kelapan syarikat paling untung di dunia tahun lalu dalam senarai Fortune Global 500 majalah perniagaan Fortune. Manakala di Asia pula, ia muncul syarikat paling untung, mengambil tempat pengeluar kereta terbesar dunia, Toyota Motor dari Jepun, yang mendahului senarai itu pada 2006.^[7]

[sunting]Penajaan Petronas

Demi mengukuhkan namanya di persada antarabangsa, Petronas telah menaja pelbagai bidang. Di antaranya adalah di dalam bidang perlumbaan kereta di mana Petronas telah memberikan US$3 juta kepada pasukan Sauber yang diketuai oleh Peter Sauber.^[8]

[sunting]Petronas Gas Sdn. Bhd.

Petronas Gas Bhd. (Petronas Gas) mencatat keuntungan sebelum cukai sebanyak RM345.464 juta bagi suku ketiga berakhir 31 Disember 2007, meningkat dari RM333.814 juta pada suku yang sama tahun sebelumnya.

Petronas Gas dalam kenyataannya kepada Bursa Malaysia hari ini berkata, keuntungan sebelum cukai yang tinggi itu adalah hasil daripada kos yang rendah.^[9]

[sunting]Garis Masa Perjalanan Sejarah Petronas

• 1974 Akta Kemajuan Petroliam telah termaktub oleh Kerajaan Malaysia. Petronas ditubuhkan sebagai jentera bagi pihak kerajaan untuk melaksanakan kawalan di samping menyertai secara langsung dalam operasi petroleum dan lain-lain operasi berkaitan. Akta tersebut meletakkan hak kepada Petronas semua sumber-sumber petroleum dalam negara ini.

• 12 Jun 1975 Ibu pejabat Petronas dipindahkan ke Jalan Pudu, Kuala Lumpur

• 1 September 1975 Petronas mula menghantar 358,000 barrel minyak mentah ke Jepun

• 30 November 1976 Petronas berkongsi dengan Sarawak Shell Berhad dan Sabah Shell Petroleum Berhad untuk perkongsian pengeluaran.

• 8 Disember 1976 Petronas bekerjasama dengan Exxon.

• 16 Disember 1977 Petronas mula membekalkan pembekalan minyak kapal terbang di Lapangan Terbang Antarabangsa Senai, Johor.

• 25 Disember 1977 perkhidmatan pembekalan minyak di Pelabuhan Pasir Gudang, Johor.

• 6 Disember 1980 Penubuhan Asean Bintulu Fertilizer Sdn Bhd untuk melaksanakan projek baja urea ASEAN (Malaysia)

• 3 Julai 1981 Stesen Servis Petronas yang pertama memulakan operasi di Taman Tun Dr Ismail, Kuala Lumpur.

• 6 Oktober 1981 Petronas memulakan operasi penjualan runcit GPC.

• 22 Disember 1981 Perasmian Depot Penerbangan Petronas di Lapangan Terbang Sultan Abdul Aziz Shah

• 3 Mac 1982 Penubuhan Petronas Penapisan Sdn Bhd sebuah anak syarikat milik penuh Petronas untuk mengendalikan operasi penapisan

• 6 Jun 1982 Petronas Carigali menemui minyak yang pertama di Dulang Barat di luar pantai Terengganu . Anak syarikat Petronas ini ditubuhkan yang diberi nama Petronas Carigali. Syarikat ini bekerjasama baik dengan syarikat minyak multinasional bagi menjalan kegiatan eksplorasi.

• 9 Julai 1982 Permulaan kerja bagi Projek baja Urea ASEAN (Malaysia) dengan penawaran kontrak untama untuk pembinaan loji tersebut.

• 5 Ogos 1982 Penubuhan Petronas Dagangan Sdn Bhd , anak syarikat Petronas yang menjalankan aktiviti pemasaran dalam negeri

• 21 Oktober 1982 Alat kemudahan autogas Petronas yang pertama dipasang di stesen servis Taman Tun Dr Ismail

• 11 November 1982 Petronas menandatangani Perjanjian perkongsian Pengeluaran Dengan Elf Aquitaine

• 1 Januari 1983 Loji Malaysia LNG di Bintulu , Sarawak memukan pengeluaran dengan mencecairkan gas asli dari medan-medan di Central Lucoia di luar pantai Sarawak untuk dieksport.

• 6 Januari 1983 Pelancaran Parameswara, pelantar penggerudi pertama milikan Petronas.

• 29 Januari 1983 Angkutan pertama sebanyak 57,000 tan metrik GAC ke Jepun dari Loji LNG di Bintulu.

• 29 Januari 1983 Petronas Marine Sdn Bhd ditubuhkan sebagai sebuah anak sayarikat milik penuh Petronas yang ditugas untuk mengedalikan pelantar penggerudi yang meningkat sendiri.

• 1 Mac 1983 Projek Penggunaan Gas Semenajung mula dilaksanakan dengan penandatangani kontrak yang pertama.

• 9 Mac 1983 Loji Penapis Minyak Terengganu di Kerteh yang pertama milikan negara, memulakan operasi

• 7 April 1983 Pemunggahan pertama nafta dari Loji Penapis Minyak Terengganu ke Jepun dilakukan

• 23 Mei 1983 Petronas Gas Sdn Bhd ditubuhkan untuk mengendalikan operasi gas

• 31 Oktober 1983 Institut Latihan Perindustrian Petroleum di Batu Rakit mengambil kumpulan pertama pelajarnya.

• 17 Januari 1984 Loji Pengisian GPC pertama Petronas dirasmikan di Bandar Tun Razak, Kuala Lumpur.

• 2 Mac 1984 Petronas menadatangani Perjanjian Perkhidmatan Perundingan bagi Peringkat II Projek Penggunaan Gas Semenanjung (PGU) yang melibatkan pemasangan saluran paip bagi penyaluran gas.

• 14 April 1984 Projek Pembangunan Gas Duyong yang dijalankan oleh Petronas Carigali Sdn Bhd siap dengan pendaratan pertama gas asli ke pantai di Kerteh, Terengganu untuk memenuhi keperluan projek PGU.

• 14 Jun 1984 Petronas Carigali Sdn Bhd mengumumkan penemuan medan minyak baru, Malong dikawasan kaji bumi yang dikenali sebagai Arca Tenggol, kira-kira 140 kilometer dari pinggir pantai Terengganu.